Doğada yön bulma teknikleri

 

YÖN BULMA YÖNTEMLERİ

Dünya üzerinde bulunduğumuz yeri harita ve aletler kullanarak belirliyebiliriz Bulunduğumuz noktadan diğer bir noktaya giderken, yürüdüğümüz yönü rota olarak adlandırırız İki nokta arasında birçok engeller,tepeler,ormanlar,göller ve nehirler yer alabilir Önemli olan bir yerden diğerine giderken, saydığımız bu engelleri aşarken rota dediğimiz yönümüzü kaybetmememizdir Yapılan araştırmalarda bir kişi bilmediği bir arazide hareket ediyorsa bir müddet sonra yön duygusunu kaybettiği görülmektedir Yürüyüş sırasında, yaşamlarında sağ ayağını kullanan insanların kuvvetli olan bu ayakları ile sola göre daha uzun adım attıkları görülmektedir Bu nedenle düz bir doğru üzerinde yürüdüklerini zanneden kişilerin rotalarından sola doğru saptıkları ve zaman içinde sola doğru çok geniş bir yay çizdikleri görülmektedir Sonuçta umdukları yere ulaşamadıkları gibi nerede olduklarını bilememektedirler Son yıllarda ülkemizde doğada etkinlik gösteren kişilerin sayısı artmıştır Bu sayı artışı beraberinde kazaları ve kaybolma olaylarını getirmektedir Yön saptama çok kesin ve net bir hadisedir Doğada yürüyen bir kişi net olarak nerede olduğunu bilmeli veya kaybolduğunu kabul etmelidir
Pusula ve şimdi öğreneceğimiz yöntemlerle yeryüzünde ancak yön saptaması yapılabilir  Yani ancak istenen rotada yürümek mümkün olabilir Yeryüzü üzerinde nerede olduğumuz sorusunun cevabı farklı aletler gerektirir Bu aletlerden elde ettiğimiz sonuç ile enlem ve boylamımızı derece,dakika ve saniye cinsinden öğrenebiliriz Bu bilgi ancak bir haritaya aktarıldıktan sonra o anki haritadaki yerimizi bilebiliriz
Sonuç olarak doğada yönümüzü belirlemeden önce kabaca nerede olduğumuzu bilmek zorundayız Ancak bundan sonra nereye gideceğimizi düşünüp sonra yönümüzümü saptamalıyız

YÖN SAPTAMA YÖNTEMLERİ

Pusula Yardımı İle
Yönümüzü en kolay pusula yardımı ile saptıyabiliriz Pusula ibresinin koyu renkli ucu manyetik kuzeyi gösterir Kuzeyinin nerede olduğunu belirledikten sonra,hangi yöne gidecek isek o yönde yer alan bir cismi (örneğin ağaç,iri kayalar gibi)hedef alıp oraya kadar gitmek ve o noktada gitmek istediğimiz yönde yeni bir cisim saptamak gerekir Bu yöntemle mümkün olduğu kadar düz bir çizgide yol alınabilir



Doğada gidilecek yön için belirli cisim ve işaretleri hedef alıp yürüyün



Kutup Yıldızı İle

Dünyamızın kutup noktalarından geçen hayali eksen çizgisi kutup yıldızının çok yakınından geçmektedir Bu nedenle geceleyin yıldızlar ve gezegenler hareket halinde iken(dünyanın kendi etrafında dönüşünden dolayı)kutup yıldızı sabit kalır Doğada herhangi bir yıldızı hedef alıp yürür iseniz,yıldızın hareketinden dolayı düz bir çizgide yürüyemezsiniz 
Dünyanın dönüşünden ötürü kutup yıldızı çevresinde diğer yıldızların dönüşü "Görüntü fotoğraf filminin uzun pozlandırılması ile elde edilmiş  (Corbis com)"



Bu nedenle gökyüzünde yalnızca kutup yıldızını bularak onun kuzeyi gösterdiğini bilerek,amaçladığınız yönde yürüyebilirsiniz Kutup yıldızını bulmak için belirgin bazı yıldız guruplarını bilmek zorundasınız (Bu bilgiler kuzey yarım küresinde geçerlidir)
Büyük Ayı yıldız gurubu 7 yıldızdan oluşur Görünümü eğik duran kahve cezvesine benzer Sapın karşısında yer alan kenarın uzunluğunu 5 le çarptığımızda ve kenar yönünde kutup yıldızını buluruz Kutup yıldızını doğru bulduğumuzdan emin olmak için yan yatmış ve beş yıldızdan oluşan bir W harfine benzeyen Cassiopeia yıldız gurubunu kullanırız Büyük W nun ortasındaki yıldız, kutup yıldızı doğrultusundadır (Lütfen çizimleri inceleyiniz)

Bir başka anlatımla:
Kutup Yıldızı’nı gördüğümüzde önümüz Kuzey, arkamız Güney yönünü gösterir.
Kutup Yıldızı şu şekilde bulunur : Büyük Ayı ve Küçük Ayı yıldız kümeleri bulunur. Bu yıldız kümeleri diğerlerine göre geometrik bir diziliş gösterirler. Büyük Ayı Yıldız Kümesi’nin 6. ve 7. yıldızları doğrultusunda çizilecek çizgi (takip edilecek doğrultu) ve bu iki yıldızın arasındaki mesafenin 5 katı kadar ötesinde daha büyük ve daha parlak bir yıldız bulunur. İşte bu Kutup Yıldızı’dır. Kutup Yıldızı aynı zamanda Küçük Ayı Yıldız Kümes’nin de 1. yıldızıdır.



Büyük Ayı Yıldız Gurubu



Cassiopeia Yıldız Gurubu



US Army FM 21-76 da Kutup Yıldızının Bulunması



Güneş İle Yön Bulma

Parlak güneşli bir günde bir sopa ve gölgesi yardımı ile yön tayini yapılabilir Sopanın gölgesi işaretlenir Bir süre sonra yer değiştiren gölge ucu tekrar işaretlenir Bu iki işareti birleştiren çizgiye dik doğru S - N eksenidir Birinci işareti sola ve ikinci işareti sağınıza aldığınızda yüzünüz kuzeye bakmaktadır

a. Yere güneşli bir havada 50- cm.lik bir kazık çakılır.
b. Kazık gölgesinin ucu işaretlenir.
c. Gölge 20 cm.lik hareket yapıncaya kadar en az 10 – 15 dk. Beklenir.
d. Gölgenin ucu ikinci tekrar işaretlenir.
e. İşaretlenen iki uç bir doğru çizgi ile birleştirilir.
f. Bu doğru doğu-batı istikametini gösterir.
g. İlk işaretin daima batıyı göstereceği unutulmamalı



Saat Yardımı İle Yön Tayini


Güneşli bir günde bileğimizdeki saat yardımı ile yön tayin edebiliriz Saatin akrebi güneşe döndürülür Saatin 12 rakamı ile akrebin oluşturduğu açının açı ortayı Güney-Kuzey Hattıdır Güneş tarafı güney yönüdür



Camilere Bakarak

 Camilerde Mihrab’ın karşısındaki giriş kapısı Kuzey’i gösterir. Minarelerde Şerefe’ye açılan kapılar ( üst kapı ) Güney’e bakar.
Hrıstiyanların ibadet yerleri olan Kiliselerde ise kilisenin çanı, kilisenin batısındadır.

Karınca Yuvalarına Bakarak : Karınca yuvalarının ağzı Güney’i gösterir.

Mezar Taşlarına Bakarak : Müslüman mezarlarında baş taraf Batı’yı, ayaklar Doğu’yu, yüz ise Güney’i gösterir.
Hrıstiyan mezarlarının baş tarafı Güney’i gösterir

Taşlarda ve Ağaçlardaki Yosunlara Bakarak : Yosunlar taşların ve ağaçların kuzeyinde oluşur / olur.

Güneşin durumuna göre yön tayini:[/color][/b]

a. Güneş sabah 06.00 da doğudadır.
b. Güneş saat 09.00 güneydoğudadır.
c. Güneş saat 12.00 da güneydedir.
d. Güneş saat 15.00 da Güney batıdadır
e. Güneş saat 18.00 da batıda olur

Çubuk Metodu

 1 m uzunluğunda bir çubuğu yere diker, daha sonra gölgesini izleriz. Gölgenin en kısa olduğu ( öğle vakitlerinde ) andaki yönü Kuzey’i gösterir. ( Güney Yarımkürede Güney’i ). Bunun tam zıt yönü ise Güney yönüdür.

Veya öğle vaktini hiç beklemeden çubuk gölgesinin ilk yerini işaretleriz. Dünya döndükçe – zaman geçtikçe – gölgenin yönü de değişecektir. Daha sonra ikinci bir gölge noktası belirleriz. Birincisine sol, ikincisine sağ ayağımızı basarız. Bu duruşumuzla yüzümüz veya önümüz Kuzey yönü gösterir. Yine bu anda sol ayağımızı bastığımız yerden sağ ayağımızı bastığımız yere çizilen doğru Doğu’yu gösterir.

Güneş ve Gölge Yöntemi

Ucuna taş bağlanmış bir ip ağaç dalına asılarak yerden 1-2 cm yükseklikte bağlanır. Saat 11.00 de taşın gölgesinin ucuna bir kazık çakılır. ( A noktası)
Bu kazık ile taşın ucu arasındaki açıklık yarıçap olmak üzere toprağa bir kavis çizilir.
Saat 13.00 te ipin yer değiştiren gölgesinin kavisle çakıştığı noktaya  yeni bir kazık çakılır. (B Noktası) A ve B noktaları arasındaki düz hattın uzunluğu bulunarak yarısı alınır, düz hat üzerinde işaretlenir. Bulunan C noktası kuzey yarım kürede hakiki kuzeyi, güney yarım kürede hakiki güneyi gösterir.

Eğer yönünüzü bulamıyor ve kayboldum düşüncesine kapılırsanız, Kaybolduğunuzu anladıysanız, sıra ile aşağıdakileri yapmaya çalışın. • Paniğe kapılmayın, Durun, oturun, düşünün, • Bulunduğunuz yere, geldiğiniz yönü anlayabileceğiniz bir işaret koyun • İşaretli noktayı kaybetmeden, geldiğiniz yolu bulmaya çalışın • Başaramazsanız işaretli noktaya geri dönün O anki şartları göz önünde bulundurun ve düşünün, sizi kısa zamanda bulabilecek arkadaşlarınız var mı? Gece olmadan bulunma ve ya yolu bulma ihtimaliniz var mı? Eğer bu sorulara cevap “yok” ise, • Gece için bir barınak hazırlayın, • Hava kararmadan önce, bir gecelik yakacağınızı toplayın. • Hava kararmaya başlarken ateşinizi yakın Geceyi geçirince korkunuz azalacaktır. Moralinizin iyice düzelmesi için bir şeyler yemeniz lâzımdır. • Yüksek bir yere çıkarak, duman, deniz, akarsu, yol, patika benzeri işaretler görmeyi çalışın • Bulunduğunuz noktadan arazinin krokisini çizmeye veya hafızanıza kaydetmeye çalışın • Eğer yukarıda bahsettiğimiz işaretlerden birini görürseniz, buna doğru en kısa yoldan yürüyüşe geçiniz. • Eğer sizi arayacaklarına eminseniz ve yiyecekle suyunuz yeterliyse, bir süre daha bulunduğunuz yeri terk etmeyin • Akar suları akış istikametinin altına doğru, yani aşağılara doğru takip ederseniz, sonunda bir yerleşim yerine varırsınız. Çünkü yerleşmeler genellikle akarsu kenarlarındadır • Duyulup, görüleceğinizi anladığınız zaman işaret veriniz • Kaybolmadan önce hareket ettiğiniz noktayı, ya da kaybolduğunuzu anladığınız noktayı devamlı hatırınızda tutmaya çalışınız. • Kaybolduğunuz noktadan itibaren, belli aralarla, dal, taş gibi malzemelerle yere oklar çizin. Okların ucu gittiğiniz yönü göstersin • Hep aynı doğrultuda yürüyün, bunu başarabilmek için tabiatta düz yürüme kuralını mutlaka uygulayın, bu kuralı uygulamazsanız, mutlaka daire çizip aynı noktaya dönersiniz. • Durduğunuz zaman yönünüzü kaybetmemek için yere, gideceğiniz yönü gösteren işaretler koyun • Mesafe tahminleri yanıltıcıdır, tahmininizi 3 ile çarpın, Mesafeye küçümseyerek bakın • Unutmayın ki insan, düz bir arazide yaklaşık olarak saatte 4 kilometre yürür. • Saatte 7 kilometre de yürüyebilirsiniz ama hızlı yürümek yerine ağır ve devamlı yürümeyi tercih edin • Engebeli arazi, göl, bataklık gibi bir alan ile karşılaşınca, etrafını dolaşmanız gerekebilir. Böyle durumlarda gittiğiniz yönü unutmamak için alanın karşısında belirgin arka arkaya iki nokta tespit edin. Bulunduğunuz yerde de arka arkaya iki işaret tespit ettikten sonra alanı dolaşın. • Dikkat edin, bu işaretlerin tamamı gideceğiniz istikameti göstersin • Dinlenirken yüzünüz, gideceğiniz yöne dönük olsun • Karlı bir arazide ilerliyorsanız, sis ya da tipi bastırmışsa uygun bir barınak bularak geçmesini bekleyin • Böyle havalarda arazi engebeleri, uçurumlar, büyük birer tuzaktır ve siz bunu göremezsiniz. Düz yürüme kurallarını bilmek demek, kaybolmamak, bilmediği bir araziden kolayca çıkabilmek demektir. Yaradılışı gereği, insan görmeden yürümesi halinde mutlaka daire çizer. Orman, sis ve tipide yürümek de görmeden yürümek demektir. Geçen yıllarda, 4x8 km lik bir alanda 5 genç 11 gün kaybolmuşlardı. Eğer bilmiyorsanız, hemen arazide düz yürüme kuralını öğreniniz. Köy yollarının olmadığı, nispeten vahşi doğa parçalarında en azından bir patikaya mutlaka rastlanır. Ve bu durum yürüyüşün oldukça kolay olmasını sağlar. Genelde daha uzun bir rotayı izliyormuş gibi görünen patikalar, daima daha avantajlıdır. Kestirmeden gitme sevdasına kapılan birçok yürüyüşçü, patikaları bırakarak çoğunlukla kaybolmuş veya yamaçlarda yorulmuşlardır. Doğada acele etmenin anlamı yoktur. Doğaya karşı yarışmak bize bir şey kazandırmaz. Bu yüzden patikaların dışına çıkılmaması çok daha güvenlidir. Patikalar genellikle zigzaglar çizerek yamaçları aşar, bu nedenle eğim azaldığından yürüyüşçü daha az yorulur. Patikalar kaba araziye nazaran daha düz olduğu için uygun bir yürüyüş ritmi de tutturulabilir. Bu da hız değiştirmeden daha uzun mesafeler almamızı sağlar. Ayrıca, hızlı gidip sık mola vermektense, belirli bir tempoyla yürüyüp az mola vermek her zaman daha iyidir, gereğinden uzun olmamalıdır. Yürüyüş etapları arası molalar, otuz saniye ile beş dakika arasında bir zaman diliminde gerçekleştirilmelidir. En az iki saatte yapılacak uzun molalarda ise en fazla yarım saat dinlenmelidir. Bu ana molalarda kaybedilen sıvı alınmalı ve açlığı giderecek yiyecekler aşırı olmamak kaydıyla tüketilmelidir. Hiçbir patikanın olmadığı yerlerde görüş açısının daha iyi olması için sırtlardan veya yamaçlardan gidilmelidir.

 Kaynak: http://www.durustavci.com/forum/denizci-baglari-1-t1972.0.html;prev_next=next#new